Sinds de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in 2018 is de aandacht voor privacy en gegevensbescherming sterk toegenomen. In de afgelopen jaren zijn er verschillende nieuwe ontwikkelingen geweest op het gebied van privacywetgeving die relevant zijn voor Nederlandse bedrijven. In dit artikel bespreken we de belangrijkste recente wijzigingen en wat deze betekenen voor uw onderneming.

Recente ontwikkelingen in privacywetgeving

De afgelopen jaren hebben verschillende nieuwe wetgevingsinitiatieven en jurisprudentie het privacylandschap verder vormgegeven. We bespreken hieronder de belangrijkste ontwikkelingen:

1. De ePrivacy Verordening (ePV)

De ePrivacy Verordening, die de huidige ePrivacy Richtlijn moet vervangen, bevindt zich nog steeds in het wetgevingsproces. De verordening zal specifieke regels bevatten voor elektronische communicatie, waaronder:

  • Strengere regels voor cookies en online tracking
  • Nieuwe regels voor direct marketing
  • Regels voor metadata van communicatie
  • Uitbreiding van de territoriale reikwijdte

Hoewel de definitieve tekst nog niet is vastgesteld, is het voor bedrijven verstandig om de ontwikkelingen te volgen en zich voor te bereiden op strengere regels voor online tracking en marketing.

Privacy in 2030

"In 2030 zal privacy-by-design niet langer een concept maar een wettelijke standaard zijn. Alle digitale diensten zullen moeten voldoen aan strenge privacy-certificeringseisen, gebruikmakend van 'persoonlijke data vaults' waarbij individuen volledige controle hebben over hun gegevens. De traditionele cookie-gebaseerde tracking zal vervangen zijn door contextbewuste, privacy-beschermende technologieën die gegevensminimalisatie als uitgangspunt hebben."

— Dr. E. van der Meulen, Privacy Futuroloog

2. Nieuwe richtlijnen voor internationale gegevensoverdracht

Na de Schrems II-uitspraak van het Europese Hof van Justitie in 2020, waarbij het Privacy Shield-framework voor gegevensoverdracht tussen de EU en de VS ongeldig werd verklaard, zijn er belangrijke ontwikkelingen geweest:

  • Nieuwe standaard contractbepalingen (SCCs) voor internationale gegevensoverdracht
  • Aangescherpte eisen voor het uitvoeren van Transfer Impact Assessments (TIAs)
  • Onderhandelingen over een nieuw kader voor EU-VS gegevensoverdracht

Nederlandse bedrijven die persoonsgegevens overdragen naar landen buiten de Europese Economische Ruimte moeten deze internationale overdrachten herzien en de nieuwe SCCs implementeren.

3. Strenger toezicht en hogere boetes van de Autoriteit Persoonsgegevens

De Nederlandse toezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), heeft aangekondigd strenger te zullen handhaven. Dit uit zich in:

  • Hogere boetes voor privacyovertredingen
  • Meer gerichte onderzoeken in specifieke sectoren
  • Focus op databeveiliging en meldplicht datalekken
  • Aandacht voor de rechten van betrokkenen, zoals het recht op inzage en verwijdering

4. Nieuwe regelgeving voor artificiële intelligentie

De EU-verordening voor artificiële intelligentie (AI Act) gaat de komende jaren grote impact hebben op bedrijven die AI-systemen ontwikkelen of gebruiken:

  • Risicogebaseerde benadering voor verschillende AI-toepassingen
  • Verbod op bepaalde AI-toepassingen zoals social scoring
  • Specifieke vereisten voor hoogrisicosystemen, waaronder transparantie, menselijk toezicht en robuustheid
  • Interactie met de AVG voor AI-systemen die persoonsgegevens verwerken

Praktische gevolgen voor Nederlandse bedrijven

Deze ontwikkelingen hebben verschillende praktische gevolgen voor Nederlandse bedrijven:

Cookiebeleid herzien

Met het oog op de komende ePrivacy Verordening en de strengere handhaving door de AP, is het verstandig om uw cookiebeleid kritisch te bekijken:

  • Zorg voor duidelijke en gedetailleerde informatie over de geplaatste cookies
  • Implementeer een cookiewall conform de laatste richtlijnen van de AP
  • Vermijd vooraf aangevinkte hokjes voor toestemming
  • Bied een even toegankelijke optie om cookies te weigeren
  • Houd rekening met aankomende beperkingen voor tracking cookies

Internationale gegevensoverdracht evalueren

Voor bedrijven die gegevens delen met partijen buiten de EU:

  • Breng in kaart welke gegevens worden gedeeld met welke partijen buiten de EU
  • Voer Transfer Impact Assessments uit voor risicovolle overdrachten
  • Implementeer de nieuwe SCCs voor alle contracten met internationale partijen
  • Overweeg alternatieven zoals lokale opslag of verwerking binnen de EU

Privacy-programma actualiseren

Het is belangrijk om uw bestaande privacyprogramma regelmatig te evalueren en bij te werken:

  • Update uw privacy impact assessments (PIAs) voor nieuwe verwerkingen
  • Herzie uw register van verwerkingsactiviteiten
  • Controleer of alle verwerkersovereenkomsten up-to-date zijn
  • Train uw medewerkers over de nieuwste privacyontwikkelingen
  • Test uw procedures voor het afhandelen van verzoeken van betrokkenen

Voorbereiden op AI-regelgeving

Bedrijven die AI-systemen gebruiken of ontwikkelen moeten zich voorbereiden op de aankomende regelgeving:

  • Breng in kaart welke AI-toepassingen binnen uw organisatie worden gebruikt
  • Classificeer deze toepassingen volgens het risicomodel van de AI Act
  • Beoordeel of er aanpassingen nodig zijn om te voldoen aan toekomstige vereisten
  • Overweeg de impact op uw gegevensbeschermingsbeleid

Conclusie

Het privacylandschap blijft in beweging, met nieuwe wetgeving en strenger toezicht. Voor Nederlandse bedrijven is het essentieel om deze ontwikkelingen te volgen en proactief te handelen om compliance te waarborgen.

Door uw privacybeleid regelmatig te evalueren, tijdig aanpassingen door te voeren en medewerkers bewust te maken van het belang van gegevensbescherming, kunt u niet alleen boetes voorkomen maar ook het vertrouwen van uw klanten versterken.

Heeft u vragen over hoe deze privacyontwikkelingen specifiek van toepassing zijn op uw organisatie? Neem dan contact met ons op voor persoonlijk advies.