Duurzaamheid staat steeds hoger op de agenda van beleidsmakers, investeerders, consumenten en andere stakeholders. De Europese Unie neemt hierin het voortouw met nieuwe regelgeving die bedrijven verplicht om transparant te zijn over hun duurzaamheidsprestaties. In dit artikel bespreken we de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheidsregelgeving en wat dit betekent voor Nederlandse ondernemingen.

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)

De belangrijkste recente ontwikkeling op het gebied van duurzaamheidsverslaggeving is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die de bestaande Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vervangt en aanzienlijk uitbreidt.

Duurzaamheidsregulering in 2030

"In 2030 zal duurzaamheidsrapportage volledig geïntegreerd zijn in alle bedrijfsprocessen via real-time monitoring en AI-gestuurde voorspellingen. Alle producten zullen een digitaal duurzaamheidspaspoort hebben dat de volledige levenscyclus en milieu-impact registreert. De traditionele financiële verslaggeving zal samengesmolten zijn met klimaat- en sociale impactrapportage tot één geïntegreerd waardecreatiemodel, waarin bedrijven worden beoordeeld op hun netto-positieve bijdrage aan planetaire grenzen."

— Dr. F. Bouwman, Duurzaamheidswetenschapper

Wie valt onder de CSRD?

De CSRD breidt de rapportageverplichtingen aanzienlijk uit naar meer bedrijven:

  • Alle grote ondernemingen, gedefinieerd als bedrijven die voldoen aan ten minste twee van de volgende criteria:
    • Meer dan 250 werknemers
    • Omzet van meer dan €40 miljoen
    • Balanstotaal van meer dan €20 miljoen
  • Alle beursgenoteerde bedrijven, inclusief kleine en middelgrote ondernemingen (met uitzondering van micro-ondernemingen)
  • Bepaalde niet-EU-bedrijven met substantiële activiteiten in de EU

Naar schatting zullen in Nederland ongeveer 3.000 bedrijven onder deze regelgeving vallen, vergeleken met slechts ongeveer 150 onder de vorige NFRD.

Wat moet worden gerapporteerd?

De CSRD introduceert uitgebreidere rapportageverplichtingen:

  • Dubbele materialiteit: bedrijven moeten rapporteren over zowel de impact van duurzaamheidskwesties op het bedrijf (financiële materialiteit) als de impact van het bedrijf op milieu en maatschappij (impact materialiteit)
  • Uitgebreide milieu-informatie, waaronder klimaatverandering, vervuiling, biodiversiteit, water- en mariene hulpbronnen, en circulaire economie
  • Sociale factoren, waaronder arbeidsomstandigheden, diversiteit, mensenrechten in de waardeketen
  • Governance-aspecten, inclusief bedrijfsethiek, lobbypraktijken en anti-corruptie
  • Toekomstgerichte informatie, waaronder doelstellingen en transitieplannen

Tijdlijn voor implementatie

De CSRD wordt gefaseerd ingevoerd:

  • Rapportage over boekjaar 2024 (publicatie in 2025): Grote ondernemingen die al onder de NFRD vielen
  • Rapportage over boekjaar 2025 (publicatie in 2026): Overige grote ondernemingen
  • Rapportage over boekjaar 2026 (publicatie in 2027): Beursgenoteerde MKB-bedrijven, kleine en niet-complexe kredietinstellingen, en eigen verzekeringsmaatschappijen
  • Rapportage over boekjaar 2028 (publicatie in 2029): Niet-EU-bedrijven met substantiële EU-activiteiten

EU Taxonomie Verordening

Naast de CSRD is de EU Taxonomie Verordening een belangrijk onderdeel van het duurzaamheidsregelgevingskader. Dit classificatiesysteem bepaalt welke economische activiteiten als 'ecologisch duurzaam' kunnen worden beschouwd.

Wat is de EU Taxonomie?

De EU Taxonomie is een classificatiesysteem dat bedrijven, investeerders en beleidsmakers helpt bepalen welke economische activiteiten als ecologisch duurzaam kunnen worden beschouwd. Een activiteit wordt als 'taxonomie-aligned' beschouwd als deze:

  • Substantieel bijdraagt aan ten minste één van zes milieudoelstellingen:
    • Mitigatie van klimaatverandering
    • Adaptatie aan klimaatverandering
    • Duurzaam gebruik en bescherming van water en mariene hulpbronnen
    • Transitie naar een circulaire economie
    • Preventie en bestrijding van vervuiling
    • Bescherming en herstel van biodiversiteit en ecosystemen
  • Geen significante schade toebrengt aan de andere milieudoelstellingen
  • Voldoet aan minimale sociale waarborgen

Rapportageverplichtingen onder de EU Taxonomie

Bedrijven die onder de NFRD/CSRD vallen, moeten rapporteren over het percentage van hun omzet, kapitaaluitgaven (CapEx) en operationele uitgaven (OpEx) dat als ecologisch duurzaam kan worden beschouwd volgens de EU Taxonomie.

Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD)

Een andere belangrijke ontwikkeling is de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), die momenteel in ontwikkeling is. Deze richtlijn zal grote bedrijven verplichten om due diligence uit te voeren op hun waardeketen om negatieve impacts op mensenrechten en milieu te identificeren, voorkomen, mitigeren en verantwoorden.

Wie valt onder de CSDDD?

Naar verwachting zal de CSDDD van toepassing zijn op:

  • EU-bedrijven met meer dan 500 werknemers en een netto-omzet van meer dan €150 miljoen
  • Bedrijven met meer dan 250 werknemers en een netto-omzet van meer dan €40 miljoen, waarvan minstens 50% afkomstig is uit hoge-risicosectoren zoals textiel, landbouw en grondstoffen
  • Niet-EU-bedrijven met substantiële EU-omzet die aan bovenstaande criteria voldoen

Praktische implicaties voor Nederlandse bedrijven

Deze ontwikkelingen hebben verstrekkende gevolgen voor Nederlandse bedrijven. Om zich voor te bereiden, raden wij aan:

1. Bepaal of uw bedrijf onder de regelgeving valt

  • Controleer of uw bedrijf voldoet aan de criteria voor de CSRD en/of CSDDD
  • Houd er rekening mee dat ook als uw bedrijf niet direct onder de regelgeving valt, u als leverancier of partner mogelijk informatie moet verstrekken aan bedrijven die wel rapportageplichtig zijn

2. Begin met dataverzameling en materiality assessment

  • Identificeer welke duurzaamheidsonderwerpen materieel zijn voor uw organisatie (dubbele materialiteit)
  • Inventariseer welke gegevens u al verzamelt en welke systemen daarvoor worden gebruikt
  • Identificeer lacunes in de dataverzameling en implementeer processen om deze te adresseren

3. Evalueer uw waardeketen

  • Breng uw volledige waardeketen in kaart, inclusief leveranciers en afnemers
  • Identificeer potentiële risico's op het gebied van mensenrechten en milieu
  • Ontwikkel processen voor due diligence in de waardeketen

4. Integreer duurzaamheid in uw strategie

  • Formuleer duidelijke duurzaamheidsdoelstellingen en transitieplannen
  • Betrek de directie en raad van commissarissen bij duurzaamheidsaspecten
  • Creëer duidelijke governance-structuren voor duurzaamheid

5. Bereid u voor op externe assurance

  • De CSRD vereist externe assurance van duurzaamheidsrapportages
  • Zorg voor robuuste data en controlesystemen die externe verificatie kunnen doorstaan

Conclusie

De nieuwe EU-regelgeving rondom duurzaamheid markeert een fundamentele verschuiving in de manier waarop bedrijven moeten rapporteren over en omgaan met hun milieu- en sociale impact. Voor Nederlandse bedrijven is het essentieel om deze ontwikkelingen te begrijpen en proactief maatregelen te nemen om aan de nieuwe vereisten te voldoen.

Naast compliance-overwegingen biedt deze transitie ook kansen. Bedrijven die vooroplopen in duurzaamheid kunnen profiteren van een betere reputatie, meer vertrouwen van investeerders en stakeholders, toegang tot duurzame financiering, en verbeterde operationele efficiëntie.

Heeft u vragen over de implicaties van deze nieuwe regelgeving voor uw bedrijf? Neem dan contact met ons op voor persoonlijk advies.